1. Định nghĩa đái rỉ
Đái rỉ nước tiểu (mcontinence urinnire) là hiện tượng nước tiểu được rỉ ra qua niệu đạo ngoài ý muốn của người bệnh.
Hiện tượng đó sinh ra do sự bất lực của hệ thống cơ thắt vùng cổ bàng quang niệu đạo trước áp lực sinh ra hoặc truyền từ bàng quang.
Đái rỉ nước tiểu; són tiểu khi gắng sức thường gặp trong các trường hợp như khi ho, hắt hơi, cười lớn…
2. Phân loại đái rỉ
Đái rỉ nước tiểu bao gồm:
- Đái rỉ nước tiểu ở nữ giới.
- Đái rỉ nước tiểu ở nam giới.
- Đái rỉ nước tiểu ở trẻ em.
- Đái rỉ nước tiểu ở người già.
Trong bài này, chúng tôi chỉ đề cập tới vấn đề đái rỉ nước tiểu ở nữ giới vì những lý do sau dây:
– Số lượng nữ mắc bệnh này chiểm tỷ lệ rất nhiều so với nam giới.
Vấn dề đái rỉ nưổc tiểu ở nam giới, trẻ em, và người già cũng được nhắc tới ở các bài khác mà chúng tôi sẽ giới thiệu trên website bacsiluc.com và chia sẻ trên Fanpage Bác sĩ – Tiết niệu, nam khoa
3. Đái rỉ nước tiểu là biểu hiện của nhiều nguyên nhân khác nhau
Tuy không phải là một bệnh cấp cứu hoặc gây tử vong đột ngột; nhưng do nước tiểu luôn bị rỉ ra ngoài gây tình trạng quần áo luôn bị ẩm ướt, khai thối, dẫn đến nhiễm khuẩn lở loét vùng bẹn, đùi, và tầng sinh môn. Hiện tượng này ảnh hương đến sinh hoạt xã hội và đời sống tinh thần của người bệnh.
4. Đái rỉ ở nữ giới
Ở phụ nữ, khả năng giữ nước tiểu trong bàng quang rất mỏng manh khi niệu đạo bị ngắn hoặc tầng sinh môn bị thương tốn sau các tai nạn sản khoa. Theo điều tra cơ bản của Némin và Middỉeton trên 4211 sinh viên nữ, có tới một nửa tổng số thỉnh thoảng bị đái rỉ, 1/3 trong nửa tổng số đó bị đái rỉ thường xuyên. Thời kỳ tiền màn kinh cùng là thòi kỳ dễ phát sinh hiện tượng đải rỉ. Tuổi tác càng cao đái rỉ xuất hiện càng nhiều.
5. Tình hình đái rỉ trên thế giới và tại Việt Nam
Trên thế giới, vấn dề này đã được để cập từ lâu, điển hình trong các công trình của M.Perrigot, B.Aranda, L.Maziìre, B.Jacquetin (1983) và J M.BuzoŨn K.Richard (1987) với số lượng bệnh nhân khá nhiều.
Tại Việt Nam, những bệnh nhân mắc bệnh này đên khám bệnh chưa nhiều. Nhưng như thế không có nghĩa là thể loại bệnh này ít gặp. Có nhiều lý do:
- Do trình độ hiểu biết còn thấp cho rằng bệnh này là một cố tật không chữa được nên đành lòng cam chịu.
- Nếu là nữ thường đến khám tại các khoa sản phụ.
- Nếu là nam giới thường đến khám tại khoa thần kinh.
6. Thăm khám, chẩn đoán đái rỉ
Khi bạn bị đái rỉ nước tiểu thì bạn nên đến khám bệnh tại các phòng khám chuyên khoa Tiết niệu – sàn chậu. Trong quá trình làm lâm sàng mình gặp nhiều trường hợp bệnh nhân bị són tiểu, bị đái rỉ nhưng lại đi khám ở các chuyên khoa không chuyên sâu, điều trị nhiều thời gian không hiệu quả, làm nặng thêm tình trạng bệnh lý của bản thân. Có nhiều bệnh nhân đến khám và chia sẻ rằng:
“Bác sĩ ạ: Tôi bị ho vãi cả đái ra quần, bị nhiều lần rồi, tôi đi khám hô hấp, các bác sĩ cho mấy liều thuốc ho, về uống thì đỡ. Nhưng giờ không ho, chỉ hắt hơi hay cười lớn là cũng bị vãi cả đái ra quần. Hỏi nhiều nơi thì người ta chỉ tôi đến chỗ bác sĩ khám…”
Đối với các trường hợp đái rỉ nước tiểu, bác sĩ sẽ thăm khám và cho làm một số xét nghiệm chẩn đoán chính xác nguyên nhân, mức độ và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp với từng bệnh nhân.
7. Điều trị đái rỉ
7.1. Điều trị nội khoa
Không có loại thuốc để điều tri đặc hiệu bệnh đái rỉ. Trên nguyên tắc, chỉ dùng các loại thuốc đế làm tăng trương lực của niệu đạo hoặc làm giảm sự co bóp của bàng quang.
Dùng các loại thuốc kích thích alpha
Có khả năng làm tăng trương lực của niệu đạo chừng 30%. Nhưng hiệu quả chỉ chính xác trong những trường hợp giảm trương lực đúng mức độ và không có kèm theo hiện tượng xơ hóa.
Việc dùng các loại thuốc oestrogen có tác dụng làm tăng thêm tiềm lực của các thuốc kích thích alpha. Việc dùng thuốc phối hợp này chỉ nên sử dụng ở những phụ nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh.
Dùng các loai kháng cholinergique, chống co thắt
Tác dụng chính là làm mất đi sự co thắt. Hiệu quả tốt trong những trường hợp đái rỉ do cơ chế tăng sự co thắt. Hai loại thuốc thường dùng là:
– Probathin.
– Ditropan.
Loại thuốc này đặc hiệu cho việc chống co thắt ở bàng quang.
7. 2. Châm cứu
Dùng phương pháp phục hổi chức năng vùng cơ thắt và tầng sinh môn
Nguyên tắc của phương pháp này là tập luyện để làm tàng trương lực của các cơ thắt và các cơ vùng tầng sinh môn bằng cách:
- Xoa bóp
- Dùng các bài tập thể dục hoặc một số môn thể thao đặc hiệu có tác dụng tới các lớp cơ này
- Dùng điện kích thích vùng âm đạo
- Làm thư giãn tinh thần
Trước khi sử dụng những biện pháp trên, cần biết rõ thực trạng của các cơ thắt và cơ tầng sinh môn bị giảm trương lực tới mức độ nào để từ đó chọn ra biện pháp thích hợp nhất.
Theo Pierre Minaire, phương pháp thăm dò rất dơn giản là: đưa ngón tay trỏ và ngón giữa vào âm đạo, hai ngón tay hơi dạng ra và tì lên mật sau của âm đạo, từ đó có thể tiếp xúc được vớí các sợi dây chằng của khối cơ nâng.
Có 5 mức độ và cho điểm để thống kê:
0: không co bóp khi sờ nắn.
1: Có cảm giác rung nhẹ dưới ngón tay.
2: Có co bóp yếu.
3: Có co bóp rõ ràng nhưng bị ngừng lại ngay nếu như gây một động tác chống đối vừa mức độ.
4: Có co bóp mạnh nhưng người khám có thể chống đối lại dễ dàng.
5: Co bóp ở mức độ tối đa, kháng cự lại mạnh trước những động tác chống dối.
Phương pháp phục hồi chức năng để điều trị bệnh đái rỉ hiện nay đang rất được thịnh hành ở châu Âu. Từng chi tiết của vấn đề này đã là đề tài nghiên cứu chuyên sâu trong một lĩnh vực riêng biệt còn nhiểu điều bí ẩn. Một luận án sau đại học của Madon (Pháp) được thực hiện tại Khoa tiết niệu.
7.3. Phục hồi chức năng
Có nhiều phương pháp, nhiều bài tập phục hồi chức năng nhóm cơ sàn chậu giúp cải thiện tình trạng đái rỉ ở nữ giới. Trong đó bài tập Kegel là bài tập được nhiều chuyên gia trên thế giới khuyên dùng.
7. 4. Điều trị phẫu thuật
Để điều trị bệnh đái rỉ, có rất nhiều phương pháp phẫu thuật. Và khi càng có nhiều phương pháp thì càng chứng tỏ rõ một điều là: phương pháp nào cũng có ưu và nhược điểm.
Có 4 phương pháp thường dược sử dụng:
Phương pháp của Goebell – Stoeckel và được Aboulkcr cải tiến
Nguyên tắc của phương pháp này là: dùng một dải cân cùa cơ thẳng to luồn qua cổ bàng quang để đỡ vùng cổ nhưng không treo căng và gây thắt và rồi đặt lại trong tư thế giải phẫu bình thường. Mỗi khi áp lực cơ thành bụng tăng lên thì dải cân dó cũng căng lên và có tác dụng giữ được nước tiểu
Phương pháp Marschall, Marchetti
Nguyên tắc của phương pháp này là: dừng 3 mũi chỉ không tiêu cố định mặt trước và thành hai bên cổ bàng quang vào mặt sau của xương mu. Mục đích của phương
pháp này là phục hồi các góc giải phẫu trong sa bàng quang và kéo dài niệu đạo trở lại bình thường khi niệu đạo bị uốn vòng gấp khúc trong những trường hợp đái rỉ
Phương pháp Bologna
Nguyên tắc của phương pháp này là: dùng một vạt âm đạo xẻ thành hình chừ V, kéo ngược vạt âm đạo hình chữ V lên ôm lấy vùng cố bàng quang sao cho cổ bàng quang nằm lọt giữa hai nhánh của chữ V, cố định hai đầu vạt chừ V vào những dây chằng Cooper. Mục đích của phương pháp là đỡ được cổ bàng quang và sửa chữa được hiện tượng sa bàng quang .
Phẫu thuật TOT điều trị đái rỉ nước tiểu ở nữ giới
Phẫu thuật TOT là phẫu thuật được nhiều phẫu thuật viên sử dụng do tính hiệu quả, tính đơn giản của phương pháp này. Chúng tôi đã phẫu thuật cho nhiều bệnh nhân theo phương pháp này và đều cho kết quả tốt.
Xem thêm: Phẫu thuật TOT điều trị đái rỉ ở phụ nữ
8. Kết luận
Thật là khó nếu muốn so sánh xem phương pháp phẫu thuật nào là tốt nhất. Bởi vì D.Jacqmin (Bệnh viện Strasbourg, Pháp) thường sử dụng phương pháp của Burch; Gattegno (Bệnh viện Tenon, Paris) lại thích dùng phương pháp của Bologna và Marschall, Marchetti; ngược lại G.Arvis (Bệnh viện Saint-Antoine, Paris) vẫn tiến hành theo phương pháp Goebell-Stoeckel cổ điển. Để kết luận, G.Arvis đã nói: “Phương pháp nào mà phẫu thuật viên quen tay làm thuần thục và bệnh nhân sau mổ có kết quả tốt, thì đó là phương pháp tốt nhất”.
Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết bài tập Kegel – giúp kiểm soát rối loạn tiểu tiện và cải thiện chất lượng quan hệ tình dục
Tư vấn miễn phí, hỗ trợ khám và điều trị các bệnh lý sỏi tiết niệu, sỏi thận, bệnh lý hệ sinh dục, nam khoa …
Điều trị đái rỉ ở nữ giới, điều trị són tiểu khi gắng sức bằng những phương pháp phù hợp với từng bệnh nhân.
Thông tin liên hệ:
Bs Mai Văn Lực – Hotline: 0886 999 115 – 0984.260.391
Email: bsmaivanluc@gmail.com
Fanpage: Bác sĩ Lực – Tiết niệu, nam khoa : https://www.facebook.com/bsmaivanluc
Website: https://www.bacsiluc.com
Lịch khám bệnh:
- Phòng khám CK Phẫu thuật thận tiết niệu & nam học Bệnh viện E – Phòng 219 tầng 2 nhà E; thứ 2 hàng tuần
- Phòng khám Theo yêu cầu – CK Tiết niệu & nam học Bệnh viện E – Phòng 245 Khoa Khám bệnh theo yêu cầu & quốc tế (đặt lịch trước)
