Tán sỏi thận bằng ống mềm là phương pháp tán sỏi thận sử dụng ống soi mềm đi theo đường tiểu tự nhiên từ niệu đạo vào bàng quang, lên niệu quản rồi vào thận để tìm kiếm và tán vụn sỏi trong thận. Tán sỏi thận ống bằng mềm là phương pháp điều trị sỏi thận hiện đại, xâm lấn tối thiểu, không có vết mổ, bảo tồn tối đa chức năng thận.
1. Tán sỏi thận bằng ống mềm là gì?
Tán sỏi thận bằng ống mềm là phương pháp tán sỏi nội soi, sử dụng ống soi mềm, tán vụn sỏi và rửa sỏi theo đường tiểu tự nhiên của cơ thể. Phương pháp này không có vết mổ, ít đau, không chảy máu, nhanh hồi phục và bảo tồn tối đa chức năng thận.
Ngày nay, việc phát triển về công nghệ xử lý hình ảnh và công nghệ sản xuất ống soi mềm, ống nội soi mềm sử dụng trong tiết niệu ngày càng trở nên linh hoạt hơn, hình ảnh rõ nét hơn…. qua đó giúp cho quá trình thực hiện tán sỏi thận bằng ống soi mềm trở nên thuận lợi hơn, mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh.
Ống soi mềm là một dụng cụ soi vào bên trong đường tiết niệu từ niệu đạo –> bàng quang –> niệu quản –> thận để xử trí các viên sỏi ở các vị trí trên đường tiết niệu. Thông thường ống nội soi mềm có đường kính ngoài khoảng 9Fr, kênh làm việc 3.6Fr; góc quay 2750 theo cả 02 hướng, chiều dài ống nội soi mềm khoảng 50cm.
2. Tán sỏi thận bằng ống mềm áp dụng cho những trường hợp nào?
Tán sỏi thận bằng ống mềm là phương pháp hiện đại, điều trị sỏi thận hiệu quả. Tuy nhiên, phương pháp chỉ thực sự tốt nếu được chỉ định đúng người, đúng bệnh. Nếu lạm dụng, chỉ định không đúng trường hợp thì sẽ không mang lại hiệu quả như mong muốn. Tán sỏi thận bằng ống mềm được chỉ định cho những trường hợp như:
- Sỏi bể thận đơn thuần dươi 20mm
- Sỏi đài thận 1-2 viên kích thước 10-20mm
- Sỏi niệu quản đoạn cao, giáp bể thận
- Sỏi niệu quản di chuyển lên thận khi thực hiện bằng ống cứng
- Sỏi thận còn sót sau mổ mở, sau tán sỏi thận qua da, sau tán sỏi ngoài cơ thể
- Sử dụng trong trường hợp tán sỏi thận qua da phối hợp với ống nội soi mềm hoặc trong trường hợp mở bể thận lấy sỏi kèm sử dụng ống soi mềm lấy toàn bộ sỏi trong thận.
Đối với những trường hợp sỏi thận lớn > 20mm, sỏi san hô; sỏi thận nhiều viên, sỏi đài dưới với góc đài thận – bể thận hẹp… nếu thực hiện tán sỏi nội soi bằng ống mềm thì sẽ không có hiệu quả, tỷ lệ sót sỏi cao và có thể có nhiều biến chứng. Đối với những trường hợp sỏi thận lớn, sỏi phức tạp thì tán sỏi thận qua da là lựa chọn tốt hơn.
Sheath là một ống nhựa rỗng, có đường kính 12-13Fr, có tác dụng nâng đỡ niệu quản, là ống đỡ cho ống soi mềm có thể dễ dàng di chuyển, dễ điều khiển trong quá trình tán sỏi thận. Đồng thời sheath cũng là ống dẫn để cho sỏi bụi dễ dàng di chuyển ra ngoài.
3. Tán sỏi thận bằng ống mềm hết bao nhiêu tiền?
Không thể phủ nhận rằng phương pháp tán sỏi thận bằng ống mềm là một phương pháp hiện đại, phương pháp tốt trong điều trị sỏi thận, sỏi tiết niệu hiện nay. Tuy nhiên, hiện nay chi phí thực hiện tán sỏi thận bằng ống mềm vẫn còn khá cao và chưa được bảo hiểm y tế chi trả đầy đủ. Bài này sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về các chi phí khi thực hiện tán sỏi thận bằng ống soi mềm.
- Chi phí ca mổ theo bảo hiểm: Trong thông tư 39 thì “phẫu thuật nội soi thận ống mềm tán sỏi thận” là phẫu thuật đặc biệt với mức chi trả của bảo hiểm y tế là 3.645.000 vnd
- Tuy nhiên để thực hiện kỹ thuật tán sỏi thận bằng ống mềm thì cần phải xử dụng ống nội soi mềm – hiện tại các bệnh viện đều phải thuê ống nội soi mềm. Có nhiều loại ống nội soi mềm (analog – có thể lắp trực tiếp với hệ thống phẫu thuật nội soi: Loại này cho hình ảnh mờ nhạt hơn; Digital – cần có bộ vi xử lý hình ảnh, cho hình ảnh sắc nét hơn). Chi phí thuê ống mềm tùy thuộc vào các bệnh viện và các hàng ống mềm.
- Chi phí thuê chuyên gia, chi phí Laser
- Chi phí đi lại, ăn ở…
Nhìn chung, chi phí thực hiện 01 ca tán sỏi thận ống mềm tại các bệnh viện công khoảng 20-25 triệu đồng; chi phí tán sỏi thận bằng ống mềm tại các bệnh viện tư khoảng 70-80 triệu đồng.
4. Quy trình tán sỏi thận bằng ống soi mềm
Quy trình tán sỏi thận bằng ống soi mềm đã được bộ y tế ban hành, hướng dẫn, các bệnh viện dựa vào đó và áp dụng cho phù hợp nhất với điều kiện thực tế của bệnh viện. Bài viết này chúng tôi chia sẻ về quy trình tán sỏi thận bằng ống mềm linh hoạt được thực hiện thường quy tại Khoa phẫu thuật thận tiết niệu & Nam học Bệnh viện E Trung Ương.
4.1. Quá trình trước mổ
- Người bệnh được thăm khám lâm sàng, được làm các bilan chẩn đoán: Chụp X-quang hệ tiết niệu; CLVT hệ tiết niệu có dựng hình hệ bài xuất để đánh giá cấu trúc đường bài xuất, có chiến lược tiếp cận sỏi tốt hơn.
- Cấy nước tiểu để đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn tiết niệu – đây là điều bắt buộc khi thực hiện tán sỏi thận bằng ống mềm tại khoa phẫu thuật thận tiết niệu & nam học; việc này giúp giảm nguy cơ biến chứng, giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn huyết, sock nhiễm khuẩn
- Người bệnh được tư vấn kỹ lưỡng về tình trạng bệnh, các phương pháp can thiệp cũng như các nguy cơ có thể xảy ra, các chi phí dự kiến.
- Được làm thủ tục nhập viện, điều trị kháng sinh dự phòng trước mổ, khám mê, hoàn thiện các thủ tục, hồ sơ chờ mổ.
4.2. Quá trình phẫu thuật
- Ngày trước hôm phẫu thuật, bệnh nhân và gia đình sẽ được bác sĩ trao đổi kỹ lưỡng lại về tình trạng bệnh, cách thức phẫu thuật cũng như các nguy cơ có thể xảy ra. Hướng dẫn bệnh nhân và gia đình hoàn thiện hồ sơ mổ, các bước thụt tháo, chuẩn bị mổ.
- Được kiểm tra hồ sơ : Đầy đủ xét nghiệm, bilan đủ điều kiện phẫu thuật; biên bản hội chẩn; cam kết phẫu thuật; biên bản duyệt mổ; biên bản khám mê
- Được kiếm tra đúng người bệnh, đúng vị trí mổ
- Quá trình thực hiện kỹ thuật:
+ Người bệnh sẽ được vô cảm bằng phương pháp gây mê Nội khí quản
+ Bệnh nhân nằm ngửa, tư thế sản khoa
+ Bác sĩ sẽ dùng ống soi cứng soi vào bàng quang để đánh giá tình trạng nước tiểu, ghi nhận các bất thường tại bàng quang (nếu có). Sau đó bác sĩ sẽ đưa một dây dẫn đường (guidewire) lên niệu quản bên sỏi cần can thiệp. Tiếp theo, bác sĩ sẽ đặt một ống đỡ niệu quản (Sheath niệu quản). (Nếu niệu quản quá hẹp, không nong được và không đặt được sheath thì bác sĩ có thể lựa chọn đặt ống thông JJ và can thiệp tán sỏi thận ống mềm sau 1-2 tuần hoặc thực hiện tán sỏi thận bằng ống mềm không dùng shath). Sau đó bác sĩ sẽ đưa ống soi mềm theo lòng sheath đi lên để vào thận, tìm sỏi và tán vụn sỏi.
+ Sau khi tán vụn sỏi, bác sĩ sẽ đưa một ống dẫn theo lòng sheath lên bể thận bơm rửa sỏi vụn
+ Cuối cùng, bác sĩ sẽ rút sheath và đặt ống thông JJ
+ Đặt sonde tiểu và kết thúc cuộc mổ
4.3. Quá trình sau mổ
Ngay sau mổ, bệnh nhân được theo dõi tại phòng hồi tỉnh, sau đó sẽ được đưa về khoa điều trị. Được truyền dịch, dùng kháng sinh, giảm đau. Bệnh nhân sẽ được chụp X-quang kiểm tra sau mổ 01 ngày, đánh giá vị trí sonde JJ, đánh giá tình trạng sạch sỏi.
Thông thường bệnh nhân sẽ được cho xuất viện sau 3 ngày, và hẹn rút sonde JJ sau 01 tháng.
5. Một số lưu ý đặc biệt với những trường hợp tán sỏi thận bằng ống mềm
Trong quá trình thực hiện tán sỏi thận bằng ống mềm, cá nhân tôi cũng tự rút ra cho mình những kinh nghiệm, những bài học, mong rằng những chia sẻ này sẽ giúp ích nhiều cho các bạn trong quá trình thực hiện kỹ thuật.
5.1. Lưu ý dành cho nhân viên y tế
- Nên cấy nước tiểu đối với các trường hợp tán sỏi thận bằng ống mềm, trường hơp bệnh viện không có nuôi cấy nước tiểu thì có thể cho bệnh nhân điều trị kháng sinh trước mổ
- Nên có thói quen xem phim CLVT dựng hình, nếu có điều kiện có thể xem trên PACS, xem dựng 3D để biết chính xác vị trí sỏi, cấu trúc đài thận. Qua đó có chiến lược tốt hơn khi tiếp cận, xử trí sỏi
- Nếu thực hiện tán sỏi thận ống mềm 01 thì; việc đặt sheath không nên cố gắng đặt sheath quá cao, chỉ cần đặt sheath đỡ là ổn, tránh tình trạng niệu quản ôm chặt lấy sheath không rút được
- Khi gặp tình trạng sheath bị ôm chặt, khó rút. Đừng vội vàng, đừng dùng sức quá lớn có thể gây đứt niệu quản, lột niệu quản – gây nên những biến chứng khủng khiếp. Với những trường hợp này thì có thể xử trí bằng cách: Thêm giãn cơ; rút từ từ, nhẹ nhàng; đưa thêm ống soi cứng vào đỡ meat niệu quản (nếu được); lúc nào cũng cần có guidewire trong lòng sheath để giữ đường.
- Chiến thuật tán: Với những trường hợp sỏi di chuyển, thận di chuyển nhiều theo nhịp thở thì có thể cài đặt thông số máy thở với nhịp thở chậm hơn; có thể có ngưng thở tạm thời để tán sỏi; với máy tán laser thì cài đặt tần số thấp hơn, năng lương cao hơn, tán nhấp từ từ… sẽ làm viên sỏi dễ vỡ hơn. Sau đó chuyển chế độ tán bụi, xay vụn sỏi.
5.2. Lưu ý đối với người bệnh
Người bệnh cần hiểu rõ về phương pháp tán sỏi thận bằng ống mềm. Đối với nhiều cơ sở, khi tán sỏi thận ống mềm, không có chiến lược bơm rửa sỏi vụn. Nếu ngay sau mổ, bệnh nhân chụp x-quang kiểm tra sẽ thấy “dường như” viên sỏi vẫn còn nguyên. Tán sỏi thận bằng ống mềm, bác sĩ sẽ tán bụi viên sỏi thành hàng triệu mảnh bụi, sỏi bụi sẽ ra theo đường tiểu một cách từ từ.
