Tổng quan về ung thư tuyến tiền liệt
Ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới trên toàn thế giới. Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ nằm dưới bàng quang và bao quanh niệu đạo, có chức năng sản xuất tinh dịch. Ung thư tuyến tiền liệt xảy ra khi các tế bào trong tuyến tiền liệt phát triển bất thường và không kiểm soát, có thể xâm lấn các mô xung quanh và di căn đến các bộ phận khác của cơ thể.
Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ
Nguyên nhân chính xác gây ung thư tuyến tiền liệt vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng có một số yếu tố nguy cơ có liên quan đến sự phát triển của bệnh, bao gồm:
- Tuổi tác: Nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt tăng lên theo tuổi, đặc biệt là ở nam giới trên 50 tuổi.
- Tiền sử gia đình: Nam giới có người thân trong gia đình (cha, anh trai) mắc ung thư tuyến tiền liệt có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Chủng tộc: Ung thư tuyến tiền liệt phổ biến hơn ở nam giới người Mỹ gốc Phi so với các chủng tộc khác.
- Chế độ ăn uống: Chế độ ăn nhiều chất béo động vật có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Yếu tố di truyền: Các đột biến gen di truyền có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.
Triệu chứng của ung thư tuyến tiền liệt
Ở giai đoạn đầu, ung thư tuyến tiền liệt thường không gây ra triệu chứng rõ rệt. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể xuất hiện, bao gồm:
- Các vấn đề về tiểu tiện:
○ Tiểu khó, dòng nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng.
○ Tiểu nhiều lần, đặc biệt là vào ban đêm (tiểu đêm).
○ Tiểu gấp, cảm giác buồn tiểu đột ngột và không thể trì hoãn.
○ Tiểu không hết, cảm giác bàng quang vẫn còn nước tiểu sau khi đi tiểu.
- Đau hoặc khó chịu:
○ Đau ở vùng bụng dưới, lưng hoặc háng.
○ Đau khi xuất tinh.
- Rối loạn chức năng tình dục:
○ Khó khăn trong việc đạt được hoặc duy trì sự cương cứng.
○ Giảm ham muốn tình dục.
- Các triệu chứng khác:
○ Mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân.
○ Đau xương (trong trường hợp ung thư di căn đến xương).
○ Sưng phù chân (trong trường hợp ung thư di căn đến hạch bạch huyết).
Chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt
Việc chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt thường bao gồm các bước sau:
- Khám trực tràng bằng ngón tay (DRE): Bác sĩ sẽ kiểm tra tuyến tiền liệt bằng cách đưa một ngón tay vào trực tràng để đánh giá kích thước, hình dạng và độ mềm của tuyến. Khi sờ thấy nhân tuyến tiền liệt, nhân cứng thì nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt khá cao.
- Xét nghiệm máu PSA (kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt): Xét nghiệm này đo lượng PSA trong máu. Mức PSA tăng cao có thể gợi ý ung thư tuyến tiền liệt, nhưng cũng có thể do các tình trạng khác gây ra, như viêm tuyến tiền liệt, áp xe tuyến tiền liệt… Giá trị PSA > 10ng/mL thì có nguy cơ cao ung thư tuyến tiền liệt.
- Sinh thiết tuyến tiền liệt: Nếu DRE hoặc xét nghiệm PSA nghi ngờ ung thư, bác sĩ sẽ thực hiện sinh thiết tuyến tiền liệt để lấy mẫu mô để kiểm tra dưới kính hiển vi. Đây là phương pháp duy nhất để xác định chính xác ung thư.
- Chẩn đoán hình ảnh:
○ Siêu âm tuyến tiền liệt qua trực tràng (TRUS): Giúp đánh giá kích thước và hình dạng của tuyến tiền liệt.
○ Chụp cộng hưởng từ (MRI): Cung cấp hình ảnh chi tiết về tuyến tiền liệt và các mô xung quanh.
○ Chụp cắt lớp vi tính (CT): Được sử dụng để đánh giá di căn đến các bộ phận khác của cơ thể.
○ Xạ hình xương: Được sử dụng để phát hiện di căn đến xương.
Đọc thêm:
Các phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt
Các phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt có thể khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn bệnh, mức độ xâm lấn, sức khỏe tổng thể của bệnh nhân và mong muốn của bệnh nhân. Các lựa chọn điều trị bao gồm:
● Theo dõi tích cực: Đối với những trường hợp ung thư giai đoạn sớm, phát triển chậm, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi định kỳ mà không cần can thiệp điều trị ngay lập tức.
● Phẫu thuật:
○ Cắt tuyến tiền liệt triệt để (Radical prostatectomy): Loại bỏ toàn bộ tuyến tiền liệt, một phần mô xung quanh và các hạch bạch huyết gần đó. Phương pháp này có thể được thực hiện bằng phẫu thuật mở hoặc phẫu thuật nội soi.
■ Phẫu thuật nội soi: Với phẫu thuật nội soi, có thể sử dụng các thiết bị hỗ trợ bằng tay để dễ dàng tiếp cận các khu vực khác nhau. Vị trí cổng nội soi có thể thay đổi tùy theo từng trường hợp. Có thể thực hiện phẫu thuật nội soi cắt toàn bộ tuyến tiền liệt triệt căn qua đường nội soi ngoài phúc mạc hoặc nội soi qua phúc mạc.
■ Phẫu thuật mở
○ Cắt bỏ một phần tuyến tiền liệt: Đôi khi bệnh nhân không đủ điều kiện để phẫu thuật triệt căn, khi đó phẫu thuật nội soi qua đường niệu đạo kết hợp với cắt tuỷ tinh hoàn 2 bên sẽ là lựa chọn phù hợp.
● Xạ trị: Sử dụng tia phóng xạ năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư. Xạ trị có thể được thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm:
○ Xạ trị ngoài: Chiếu tia xạ từ bên ngoài cơ thể vào tuyến tiền liệt.
○ Xạ trị áp sát: Đặt các hạt phóng xạ trực tiếp vào tuyến tiền liệt.
● Liệu pháp hormone: Làm giảm lượng hormone testosterone trong cơ thể, khiến các tế bào ung thư tuyến tiền liệt chậm phát triển hoặc ngừng phát triển.
● Hóa trị: Sử dụng thuốc để tiêu diệt các tế bào ung thư, thường được sử dụng cho các trường hợp ung thư di căn.
● Liệu pháp nhắm mục tiêu: Sử dụng các loại thuốc nhắm trực tiếp vào các phân tử cụ thể trong tế bào ung thư để ngăn chặn sự phát triển của chúng.
● Liệu pháp miễn dịch: Kích thích hệ miễn dịch của cơ thể để tấn công và tiêu diệt các tế bào ung thư.
● Điều trị giảm nhẹ: Tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối.
Lưu ý về các thủ thuật cụ thể
● Cắt tuyến tiền liệt: Trong quá trình cắt bỏ tuyến tiền liệt, việc xác định cổ bàng quang là rất quan trọng. Kỹ thuật “đi lên” giúp xác định bó mạch thần kinh sớm, giúp bảo tồn chức năng thần kinh. Việc mổ xẻ đỉnh tuyến tiền liệt trước sẽ giúp xác định mặt phẳng giữa niệu đạo và phức hợp tĩnh mạch lưng. Sử dụng các mũi khâu gián đoạn có thể giúp điều chỉnh cổ bàng quang tốt hơn.
● Các mạch máu: Trong quá trình phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt triệt căn, việc phẫu tích rõ các mạch máu vùng tiểu khung, đặc biệt là tĩnh mạch mu dương vật là điều hết sức quan trọng. Việc kiểm soát chảy máu ngay lập tức là rất quan trọng để duy trì tầm nhìn rõ ràng trong quá trình phẫu thuật.
Lời khuyên và lưu ý
● Nên đi khám bác sĩ và tầm soát ung thư tuyến tiền liệt định kỳ, đặc biệt là khi có các triệu chứng nghi ngờ.
● Việc chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp tăng cơ hội khỏi bệnh.
● Nên tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ và duy trì lối sống lành mạnh.
● Việc lựa chọn phương pháp điều trị sẽ tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể và nên được thảo luận kỹ lưỡng với bác sĩ chuyên khoa.
Kết luận
Ung thư tuyến tiền liệt là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể điều trị được nếu phát hiện sớm. Việc hiểu rõ về các triệu chứng, chẩn đoán và các phương pháp điều trị có thể giúp nam giới chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe của mình.
Đọc thêm:
